Kortyzol lub hydrokortyzol (steroid). Jest to organiczny związek chemiczny produkowany przez korę nadnerczy. Jako jeden z głównych glikokortykosteroidów wpływa na metabolizm. Znany jako hormon stresu, który współpracuje wraz adrenaliną i noradrenaliną wzmacniając ich działania. Kortyzol tak jak hormon wzrostu charakteryzuje się dobowym cyklem produkcji. Maksymalne stężenia jest w godzinach porannych, a najniższe obserwuje się w późno wieczorem.

Zalicza się do związków mających wpływ na wzrost poziomu glukozy we krwi. W wyniku reakcji na stres organizm potrzebuje więcej energii do reakcji normalizującej. Każda choroba (np. przeziębienie) to także stres dla organizmu, który powoduje wzrost poziomu glukozy w krwi. Dlatego osoby chore na cukrzycę obserwują nagły wzrost poziomu cukru (hiperglikemia). Jednocześnie działa immunosupresyjnie osłabiając układ odpornościowy co wzmaga stres i tworzy błędne koło. Należy wówczas skorygować dawki insuliny. Dodatkowo kortyzol ma wpływ na gospodarkę węglowodanową zwiększając glukoneogenezę (przekształcenia aminokwasów i mleczanów w glukozę). Bierze udział w tworzeniu zapasów w wątrobie poprzez dodawanie cząsteczek glukozy do łańcuchów glikogenu. Jest to bardzo ważny proces glikogenogenezy dla diabetyków. Przyśpiesza rozkład kwasów tłuszczowych do tzw ciał ketonowych co może doprowadzić do kwasicy ketonowej. Stały nadmiar kortyzolu we krwi doprowadza również do insulinooporności jako jednej ze składowej zespołu Cushinga.

Główne działania to:

przeciwzapalne łagodząc m.in alergie.

zwiększa wydalanie potasu i zatrzymuje sól w organizmie.

podnosi katabolizm białek (rozpad)

zwiększa rozpad trójglicerydów (lipoliza)

podnosi ciśnienie krwi

wspomaga wydzielanie soku żołądkowego

wzmaga uwalnianie wapnia z kości

Normy:

godz. 8.00: 5 - 25 ug/dl (0,14 - 0,96 umol/l lub 138 - 690 nmol/l);

godz. 12.00: 4 - 20 ug/dl ( 0,11 - 0,54 umol/l lub 110 - 552 nmol/l);

godz. 24.00: 0 - 5 ug/dl (0,0 - 0,14 umol/l lub 0,0 - 3,86 nmol/l).

Prawidłowe stężenie kortyzolu w moczu zwykle mieszczą się w granicach 80 - 120 µg/24h.

 

data-matched-content-rows-num="3"      data-matched-content-columns-num="3"