Efekt Somogyi (zjawisko) - to wysoki poziom cukru (hiperglikemia) zaraz po przebudzeniu rano (na czczo). Jest to wzrost stężenia glukozy we krwi po obudzeniu do wartości przekraczającej zalecany poziom, który wynosi 70 - 110 mg/dl (3,9 - 6,1 mmol/l). Zwykle jest następstwem nocnej hipoglikemii (niedocukrzenie). Nazwa zjawiska wzięła się od węgierskiego uczonego, który jako pierwszy je opisał. Inne nazwy to hiperglikemia z odbicia lub hiperglikemia reaktywna.
W wyniku niedocukrzenia w godzinach od 2.00 – 4.00 następuje wzrost wydzielania hormonów hiperglikemijących (podnoszących poziom cukru we krwi) takich jak, glukagon, kortyzol czy adrenalina. Zwiększone stężenie w/w hormonów wpływa na zmiany metabolizmu. W efekcie wywołujeto, insulinooporność i podnosi poziom glikemii na czczo. Dzięki temu, organizm tworzy obronę i zapobiega rozwojowi ciężkiej hipoglikemii w nocy ponieważ epizody niedocukrzenia często mogą przebiegać bezobjawowo. Należy wówczas badać glikemię kilka razy w nocy. Proponuje się aby badanie przeprowadzać w godzinach 24.00, 2.00 - 3.00, 4.00 - 6.00. Pozwoli to zróżnicować przyczyny zmiany stężenia glukozy i powstrzyma od bezpodstawnego podniesienia dawki insuliny wieczorem.
Jeśli w godzinach 2 - 4 rano wyniki są niskie, najprawdopodobniej występuje tzw efekt Somogyi co doprowadzi do tzw odbicia. Prawidłowa glikemia lub przecukrzenie o tej porze (2 - 4) świadczyć będą raczej o efekcie brzasku, który najczęściej jest wynikiem procesu dojrzewania u młodych diabetyków.
Przyczyny efektu Somogyi:
- źle dobrana dawka insuliny do kolacji (błąd dietetyczny)
- źle dobrana dawka insuliny bazowej
- źle dobrane leki doustne w porze wieczornej
- zbyt skąpy posiłek do podanej insuliny (brak korekt)
- zmiana miejsca podania insuliny na ciele
Przy stwierdzeniu niedocukrzenia w nocy zaleca się:
- korektę dawki insuliny bazalnej o 1-2 j
- wprowadzić zdrowe nawyki dietetyczne wraz z korektą dawki insuliny poposiłkowej w porze wieczornej
- nie zmieniać bez potrzeby miejsca podawania insuliny na ciele
data-matched-content-rows-num="3" data-matched-content-columns-num="3"
