Cukrzycowa choroba nerek (zespół Kimmelstiela-Wilsona, diabetic kidney disease, Kimmelstiel-Wilson syndrome) dawniej znana jako nefropatia cukrzycowa. Będąca czynnościowym i strukturalnym uszkodzeniem miąższu nerek spowodowanym przewlekłą hiperglikemią w przebiegu cukrzycy. W krajach rozwiniętych cukrzycowa choroba nerek jest najczęstszą przyczyną przewlekłej schyłkowej choroby nerek (ESRD).

Objawy - mikroalbuminuria, białkomocz i postępująca niewydolność nerek. Mikroskopowo stwierdza się zmiany (pogrubienie) w błonie podstawowej, uszkodzenie podocytów, proliferację komórek mezangium, szkliwienie kłębuszków i włóknienie śródmiąższu nefronów.

Prewencja, diagnostyka i leczenie cukrzycowej choroby nerek zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.

1. U chorych na cukrzycę w celu wykrycia lub oceny stopnia zaawansowania cukrzycowej choroby nerek należy określić wydalanie albuminy z moczem, stężenie kreatyniny w surowicy krwi oraz szacowaną wartość przesączania kłębuszkowego (eGFR). Albuminuria i eGFR stanowią niezależne predyktory ryzyka sercowo-naczyniowego oraz nerkowego u chorych na cukrzycę.

2. Badanie przesiewowe w kierunku albuminurii należy wykonywać w następujący sposób: — raz w roku; u chorych na cukrzycę typu 1 od 5. roku trwania choroby; u chorych na cukrzycę typu 2 od momentu rozpoznania; — poprzedza się je badaniem ogólnym moczu w celu wykrycia/wykluczenia jawnego białkomoczu lub zakażenia dróg moczowych; w przypadku stwierdzenia jawnego białkomoczu oznaczanie wydalania albuminy nie jest konieczne; W celu oceny albuminurii należy: — określić wskaźnik albumina/kreatynina (ACR, albumin/creatinine ratio) na podstawie wyników ilościowych oznaczeń w jednorazowo pobranej próbce moczu (optymalnie porannego) — interpretacja wyników patrz tab. 18.1; lub — wykonać badanie wydalania albuminy (AER, albumin excretion rate) na podstawie ilościowego oznaczenia stężenia albuminy w próbce moczu ze zbiórki 24-godzinnej lub pojedynczej, porannej zbiórki moczu. Wartość albuminurii ze zbiórki 24-godzinnej może być traktowana jako równoważna z albuminurią wyrażona w mg na 1 g kreatyniny. Interpretację wyników przedstawiono w tabeli 18.1. Po uzyskaniu dodatniego wyniku badania AER należy je powtórzyć 2-krotnie w ciągu 3 miesięcy. Uzyskanie 2 dodatnich wyników spośród 3 badań AER jest podstawą rozpoznania albuminurii. Wysiłek fizyczny w okresie 24 godzin poprzedzających oznaczenie, zakażenie, hiperglikemia, niewydolność serca, wysokie ciśnienie tętnicze zwiększają wydalanie albuminy z moczem.

Tabela 18.1. Definicja nieprawidłowego wydalania albuminy z moczem*

Kategoria	AER [mg/dobę]	ACR (przygodna próbka moczu) [mg/dobę lub mg/g kreatyniny]*	Wydalanie albuminy [μg/min] — zbiórka moczu
A1 prawidłowa albuminuria lub nieznacznie zwiększona albuminuria	< 30	< 30	< 20
A2 umiarkowanie zwiększona albuminuria	30–300	30–300	20–200
A3 jawny białkomocz	> 300	> 300	≥ 200

*Ilość albuminy wydalanej z moczem w przeliczeniu na 1 g kreatyniny odpowiada w przybliżeniu dobowej albuminurii, pozwalając jednocześnie na uniknięcie błędów związanych z 24-godzinną zbiórką moczu

Zalecenia prewencyjne

1. W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia cukrzycowej choroby nerek i/lub spowolnienia jej postępu należy zoptymalizować kontrolę glikemii, ciśnienia tętniczego oraz lipemii. 2. Palenie tytoniu jest niezależnym czynnikiem rozwoju i progresji nefropatii u chorych na cukrzycę typu 2. 3. U chorych na cukrzycę typu 1 po 5 latach trwania choroby oraz u wszystkich chorych na cukrzycę typu 2 od momentu jej rozpoznania należy raz w roku wykonywać badanie przesiewowe w kierunku albuminurii oraz oznaczyć stężenie kreatyniny w surowicy krwi.

Postępowanie lecznicze. Poniżej tabelka

Tabela 18.4. Zasady postępowania u chorych na cukrzycę z przewlekłą chorobą nerek

eGFR [ml/min/1,73 m2]	Postępowanie
Wszyscy chorzy na cukrzycę	Raz w roku określić wydalanie albuminy z moczem oraz stężenie kreatyniny i potasu we krwi*
45–60	Skierować chorego na konsultację nefrologiczną

Skorygować dawki stosowanych leków

Monitorować czynność nerek co 6 miesięcy

Monitorować stężenia sodu, potasu*, hemoglobiny raz w roku

Uzupełniać niedobory

Przeprowadzić szkolenie dietetyczne

30–44

Monitorować czynność nerek co 3 miesiące

Monitorować stężenia sodu, potasu*, hemoglobiny co 6 miesięcy

Skorygować dawki stosowanych leków

< 30	Skierować na leczenie nefrologiczne

*Szczególnie starannie należy monitorować stężenie potasu we krwi u pacjentów leczonych ACEI/ARB/antagonistami receptora aldosteronowego, zwłaszcza po istotnych zmianach (zwiększeniu) dawek tych leków

źródło: www.dk.viamedica.pl Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2016

wikipedia.org

data-matched-content-rows-num="3" data-matched-content-columns-num="3"