Zabieg operacyjny w przypadku chorego na cukrzycę to duże wyzwanie dla lekarzy jak i dla samego pacjenta. Dlatego warto poznać zasady przygotowania się do operacji w/g Polskiego Towarzystwa Diabetologii przed planowanym zabiegiem.
I. Niezbędne badania, które powinny być wykonane przed planowym zabiegiem chirurgicznym: — dobowy profil glikemii (7 oznaczeń w ciągu doby, oraz ok. godz. 3.00 w nocy w przypadku leczenia insuliną); — HbA1c; — skład morfotyczny krwi; — stężenie w surowicy: kreatyniny, elektrolitów (Na+, K+), aktywności aminotransferaz (AST, ALT); — wskaźnik INR, czas krwawienia, APTT; — równowaga kwasowo-zasadowa (gazometria) krwi; — badanie ogólne moczu; — ocena dna oka; — EKG spoczynkowe (patrz uwaga 1); — RTG klatki piersiowej.
Jeżeli u chorego na cukrzycę nie przeprowadzono wszystkich spośród powyższych badań w warunkach ambulatoryjnych, należy je bezwzględnie wykonać, a następnie zinterpretować bezpośrednio przed zabiegiem operacyjnym.
Uwaga 1: u chorych, u których występuje kilka czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca, z dławicą piersiową, po przebyciu zawału serca, z niewydolnością serca, a także przy planowaniu rozległych zabiegów (np. operacje na naczyniach brzusznych czy biodrowych), należy wykonać pełną diagnostykę nieinwazyjną (próbę wysiłkową, USG serca, badanie EKG metodą Holtera).
Uwaga 2: jedynie u chorych na cukrzycę leczonych metodą intensywnej insulinoterapii, cechujących się dobrym wyrównaniem metabolicznym, można planować zabieg operacyjny przeprowadzony w systemie „jednego dnia”. Niezbędnym warunkiem w tych przypadkach jest uzyskanie prawidłowych wyników wszystkich dodatkowych badań diagnostycznych. Również chorych na cukrzycę typu 2 dotychczas skutecznie leczonych dietą lub dietą i metforminą [glikemia < 140 mg/dl (7,8 mmol/l); HbA1c 6,5%] można operować w tym systemie, ponieważ zastosowanie insulinoterapii w okresie okołooperacyjnym u tych osób nie jest konieczne; niezbędne jest jednak odstawienie metforminy na co najmniej 24 godziny przed planowanym zabiegiem operacyjnym. Pozostałych chorych na cukrzycę, niezależnie od typu schorzenia i dotychczasowego sposobu leczenia, w okresie okołooperacyjnym należy leczyć insuliną.
II. Postępowanie w okresie przed planowym zabiegiem operacyjnym 1. Chorego na cukrzycę należy przyjąć do szpitala na 2–3 dni przed planowanym zabiegiem operacyjnym. 2. Planowy zabieg należy odroczyć u pacjenta, u którego stwierdza się niedostateczną kontrolę metaboliczną (tj. utrzymująca się w profilu dobowym wartość glikemii > 250 mg/dl (13,9 mmol/l), HbA1c > 9% i/lub obecność cukromoczu z towarzyszącą acetonurią). 3. Należy zaprzestać podawania doustnych leków przeciwcukrzycowych na 2 dni przed zabiegiem. 4. Należy zastosować insulinoterapię w modelu wielokrotnych wstrzyknięć: — dobowa dawka insuliny — 0,3–0,7 j./kg mc. (patrz uwaga 2): • 50–60% dobowej dawki — insulina krótkodziałająca (szybkodziałająca) podawana 15– –30 min przed głównymi posiłkami według schematu: 50–20–30% dobowej dawki insuliny krótkodziałającej (szybkodziałającej), • 40–50% dobowej dawki — insulina o przedłużonym działaniu (NPH) podawana w dwóch wstrzyknięciach — 7.00–8.00 (40%) i 22.00– –23.00 (60%) lub analog długodziałający. Dobrze wyszkolony i wyrównany metabolicznie chory na cukrzycę, leczony metodą intensywnej insulinoterapii, samodzielnie dostosowuje dawki insuliny do aktualnych potrzeb, dlatego w szpitalu nie należy pozbawiać go tej możliwości i rozpoczynać leczenia sztywnymi, niemodyfikowalnymi dawkami preparatu.
Osoby leczone za pomocą osobistej pompy insulinowej powinny utrzymać dotychczasowe leczenie do dnia zabiegu. 5. Jeżeli przygotowanie do zabiegu operacyjnego wymaga zastosowania ścisłej diety w dniu (dniach) poprzedzających operację, zamiast posiłku zaleca się zastosowanie dożylnego wlewu 10-procentowego roztworu glukozy, insuliny i potasu (10– –20 mmol KCl). Glukoza powinna być stosowana w ilościach zapewniających dowóz 800–1000 kcal w ciągu doby. 6.Uzyskanie wyrównania glikemii: w okresie okołooperacyjnym należy utrzymywać stężenie glukozy we krwi w bezpiecznych granicach 100–180 mg/dl (5,6–10,0 mmol/l). 7. Powiadomienie zespołu chirurgiczno-anestezjologicznego o powikłaniach zwiększających ryzyko operacyjne (choroby serca lub nerek, neuropatii, retinopatii proliferacyjnej).
Uwaga 3: okresowej intensywnej insulinoterapii nie wymagają chorzy poddawani tak zwanemu małemu zabiegowi operacyjnemu (ekstrakcja zęba, nacięcie ropnia, mała amputacja wykonana ambulatoryjnie, operacja zaćmy), ale tylko w sytuacji, gdy przygotowanie do zabiegu nie wymaga zmiany dotychczasowego sposobu odżywiania. Przy konieczności ominięcia 1 lub 2 posiłków w związku z wykonywanym zabiegiem operacyjnym zalecany jest dożylny wlew roztworu glukozy z insuliną i potasem (500 ml 10% roztworu glukozy z 12 j. preparatu szybkodziałającego insuliny i 10 mmol KCl), z prędkością 100–150 ml/ /godz. Dawkę insuliny i potasu należy zmodyfikować w zależności od stężenia glukozy i potasu we krwi.
Źródło: www.dk.viamedica.pl
data-matched-content-rows-num="3" data-matched-content-columns-num="3"
