Hormon wzrostu GH (polipeptyd) - wytwarzany cyklicznie w przednim płacie przysadki mózgowej dzięki komórkom kwasochłonnym.  Częstotliwość oraz intensywność wyrzutu hormonu wzrostu zależy głównie od, wieku i płci. Najwięcej produkuje się go podczas snu w okresie dojrzewania. Stymulator produkcji w wątrobie peptydów pośredniczących tzw insulino - podobnych czynników wzrostu (białka IGF-1 i IGF-2). Głównym celem hormonu wzrostu wraz z somatomedynami jest wpływ na wzrost, poprzez stymulowanie chondrogenezy i osteogenezy w chrząstkach kostnych. Dodatkowo ma wpływ na wzrost masy mięśniowej i spalanietłuszczów w organizmie.

 Młodzież chora na cukrzycę ma wyższe stężenie hormonu wzrostu niż osoby zdrowe. Ma to duże znaczenie w gospodarce węglowodanowej organizmu (bez udziału somatomedyn). Zwiększając uwalnianie glukozy z wątroby poprzez pobudzanie procesu glikogenolizy działa jako kontr - regulator do insuliny. Doprowadza to do zwiększenia poziomu glukozy we krwi (hiperglikemia). W efekcie może spowodować oporność na insulinę czyli zmniejszenie zdolności wchłaniania glukozy do komórek. W okresie dojrzewania hormon wzrostu uwalniany jest w dużym stężeniu w ciągu nocy (po 3 – 5 godz). Sytuacja ta powoduje podwyższony poziom glukozy we wczesnych godzinach porannych oraz na czczo u nastolatków. Jest to tzw efekt brzasku. Należy wówczas skorygować dawkę insuliny bazowej (zwiększyć) oraz dodatkowo zbadać cukier między 3 a 5 rano.

 Badania wykazały że młodzi diabetycy, którzy źle kontrolują swoją chorobę (wysokie HbA1c) mają zwolniony lub wstrzymany proces wzrostu. Wynika to z niedoboru białka IGF-1 w wątrobie u chorych na cukrzycę.

 Powoduje wzrost ryzyka powstania kwasicy ketonowej poprzez produkcję związków ketonowych.

data-matched-content-rows-num="3"      data-matched-content-columns-num="3"

 Wpływ działania konopi indyjskich, roślin z gatunku konopiowatych na organizm człowieka był przedmiotem wielu badań medycznych. Tetrahydrokanabinol (THC) to składnik decydujący o narkotycznym działaniu i sile preparatów z konopi.

 Badania wykazały że, działa przeciwwymiotnie, przeciwdrgawkowo oraz ma wpływ na redukcję ciśnienia śródgałkowego. Dlatego w kilku krajach ten preparat przepisywany jest pacjentom z chorobami neurologicznymi.

 Należy jednak rozróżnić działanie tzw marihuany leczniczej od działania typowych konopi indyjskich na organizm. Pomimo publikowania coraz to większej ilości badań skutki w odniesieniu do cukrzycy pozostają słabo rozpoznane.

 W październiku 2019 opublikowano, w Diabetes Care, nowe wyniki badań przeprowadzone w 69 ośrodkach USA na diabetykach z cukrzycą typu 1. Naukowcy z Uniwersytetu Colorado odkryli dwukrotny wzrost ryzyka powstania kwasicy ketonowej u osób z cukrzycą typu 1.

 Kwasica ketonowa to jedno z powikłań cukrzycy. Związana jest z brakiem insuliny przy długo utrzymującym się wysokim poziomem glukozy powodującym gromadzenie się ciał ketonowych w moczu. Może to prowadzić do śpiączki lub śmierci. Była to grupa dorosłych (932), która umiarkowanie korzystała z konopi a zwiększone ryzyko powstania kwasicy ketonowej zaobserwowano u 61. W trakcie badań brano pod uwagę również ważne czynniki mogące mieć wpływ na rezultat badań. Były to:

- problem ze zdrowiem psychicznym badanych

- istniejące już powikłania cukrzycowe u badanych

 Oczywiście badanie wykazało tylko znacząco związek między zażywaniem konopi a jedynie ryzykiem powstania kwasicy. Nie znaleziono tzw związku przyczynowego, który jasno określiłby wpływ substancji psychotropowej na powstanie kwasicy ketonowej u chorych z cukrzycą typu 1.

 Jednak kolejne badania ze stycznia 2019 roku nad osobami z cukrzycą typu 1 wykazały już większy wpływ marihuany na gospodarkę węglowodanową we krwi (glukoza). Potwierdzono zwiększone ryzyko kwasicy ketonowej u diabetyków z cukrzycą typu 1, którzy używali marihuany w ostatnim roku.

 Istnieją także badania potwierdzające pozytywne działanie konopi indyjskich na zmniejszenie insulinooporności u osób z cukrzycą typu 2. Oznacza to zwiększenie skuteczności działa insuliny w transportowaniu glukozy z krwi do komórek organizmu.

 Jednym z działań ubocznych konopi indyjskich to wzrost apetytu. Posiłek lub jego brak będzie miał wpływ na poziom glukozy we krwi. Jednak co ważniejsze, zmienić się mogą objawy związane z odczuwaniem hiperglikemii lub hipoglikemii. Osoba chora na cukrzycę może to błędnie interpretować i doprowadzić się do stanów ciężkich.

 Konopie indyjskie mają różny wpływ na osoby chore na cukrzycę. W dużej mierze zależy to od rodzaju cukrzycy. Badania pokazują że stanowią większe zagrożenie dla osób z cukrzycą typu 1. Dlatego istnieje potrzeba nowych badań, w celu uzyskania szczegółowych informacji w temacie konsekwencji zażywania konopi indyjskich u diabetyków typu 1. W sytuacji zażywania używki ważne jest zachowanie większej czujności. Należy częściej i uważniej kontrolować poziomu glukozy, zwłaszcza gdy konopie indyjskie są spożywane z alkoholem.

data-matched-content-rows-num="3"      data-matched-content-columns-num="3"

 Kwasica ketonowa jest zaburzeniem gospodarki kwasowo - zasadowej organizmu o pH krwi poniżej 7,35 z powodu nagłego niedoboru insuliny w organizmie. Insulina to hormon produkowany przez trzustkę którego zadaniem jest normalizacja stężenia glukozy we krwi. W razie nagłego niedoboru insuliny, poziom glukozy we krwi wzrasta powyżej normy. Glukoza krąży we krwi, lecz nie może być przejęta przez komórki. Doprowadza to do niekorzystnych przemian białek i tłuszczów. Powstaje sytuacja gdzie, energia potrzebna komórce dostarczana jest na wskutek spalania tłuszczy zamiast reakcji glukozy. W konsekwencji występują odwodnienie oraz zaburzenia elektrolitowe. Prowadzi to do produkcji ketonów (ciała ketonowe) wywołujących kwasicę metaboliczną.

 Nieleczona kwasica ketonowa może doprowadzić do śpiączki i jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Niekiedy pod wpływem glukagonu rozpad tłuszczów następuje przy hipoglikemii (niski poziom glukozy), co powoduje aceton głodowy. Nie jest niebezpieczny w przeciwieństwie do hipoglikemii.

 Należy do groźnych powikłań cukrzycy, lub może być pierwszym symptomem dotychczas niezdiagnowanej cukrzycy typu 1. Wówczas poza zmianą w pH krwi można stwierdzić obecność tzw. ciał ketonowych w moczu.

Przyczyny kwasicy ketonowej:

- insulinooporność

- cukrzyca

- głód, niedożywienie, biegunki, wymioty, odwodnienie

- nadmiar alkoholu

Czynniki wywołujące:

- zakażenia bakteryjne dróg moczowych

- osteomyelitis

- zakażenia dróg oddechowych

- zakażenia wirusowe

- choroby układu krążenia (zawał serca, udar mózgu)

- ciąża 

- zapalenie trzustki

- leki osłabiające wydzielanie insuliny (tiazydy, sulfonamidy, steroidy, acetazolamid)

- źle dobrana insulinoterapia i/lub doustne środki przeciwcukrzycowe

- nadmiar hormonów: glukagonu, katecholamin, kortyzolu, hormonów tarczycy

Objawy:

- brak łaknienia, nudności, wymioty, bóle brzucha

- zapach acetonu z ust (zapach jabłek)

- odwodnienie

- suchość błon śluzowych i języka

- sucha skóra

- osłabienie, senność, utrata przytomności

- zaburzenia świadomości

- zaczerwienienie policzków – "rumieniec" kwasiczy

- wysypka na ciele – "rush" kwasiczy

- bóle klatki piersiowej

Badania:

- badanie moczu – przebarwienie odczynnika w ciągu 15 sekund (skala od – do ++++)

- poziom glukozy we krwi

- glikozuria i ketonuria

- kwasica metaboliczna – pH krwi tętniczej <7,25

- luka anionowa od 10 do >12 mEq/l

- zaburzenia elektrolitowe: hipokaliemia, hiponatremia, hipofosfatemia,

- zwiększenie hematokrytu

Leczenie kwasicy ketonowej poprzez równowagę kwasowo - zasadową i normalizacji stężenia glukozy we krwii odbywa się na oddziale szpitalnym. Do podstawowych form terapii należy:

1. Insulinoterapia – ciągły dożylny wlew insuliny krótko działającej poprzez pompę infuzyjną, celem obniżenia poziomu glukozy we krwi (hiperglikemia).

2. Unormowanie zaburzeń kwasowo - zasadowych poprzez podawanie dożylne 8,4% roztworu dwuwęglanu sodu rozcieńczonego płynami hipotonicznymi.

3. Wyrównanie niedoborów wodno - elektrolitowych poprzez przetoczenie 5,5 - 6,5 l specjalnych płynów 

4. Leczenie przyczyny wywołującej

5. Leczenie powikłań: wstrząsu, niewydolności nerek, DIC

data-matched-content-rows-num="3" data-matched-content-columns-num="3"

Według Amerykańskiego Towarzystwa osoby chore na cukrzycę w tym osoby chorujące na cukrzycę typu I, które prawidłowo kontrolują poziom cukru we krwi (glikemię) oraz nie mają powikłań cukrzycy, mogą uprawiać wszystkie formy aktywności sportowej.

 W latach 1995 - 2005 około 50 alpinistów z cukrzycą I typu brało udział w wyprawach powyżej 5500m n.p.m.

Aklimatyzacja

 Osoby chore na cukrzycę typu I nie mają większych problemów z aklimatyzacją. Należy pamiętać aby proces przebiegał powoli i stopniowo, by zapobiec chorobom wysokogórskim. W piśmiennictwie nie ma dowodów na częstszą zachorowalność cukrzyków na choroby wysokościowe. Opracowania medyczne lekarzy zajmujących się wspinaczką wysokogórską stwierdzają że, pierwsze symptomy zaburzeń ujawnić się mogą już powyżej 1500 metrów npm. Jest to ważna informacja, ponieważ objawy choroby wysokogórskiej prócz swoich negatywnych skutków, powodują dodatkowo całkowity brak kontroli nad cukrzycą. Spowodować to może brak jakiejkolwiek reakcji na hipoglikemię lub hiperglikemię. Diabetycy bez neuropatii i zaburzeń naczyniowych nie są bardziej narażeni na odmrożenia czy wychłodzenie (hipotermię). Należy pamiętać, że wysokogórski Obrzęk Płuc i Mózgu - HAPE I HACE mogą skomplikować kontrolę glikemii.

Podstawowa zasada to: wspinaj się wysoko a śpij niżej.

Co na początek przygody z Górami Wysokimi?

1. Sprawdź jak sobie radzisz z kontrolą poziomu glukozy podczas wyczerpujących treningów w różnych warunkach. Na początek wprowadź ok 40 km wędrówek po niskich górach.

2. Często kontroluj poziom glikemii i mleczanów (kwas mlekowy duży wysiłek, mało tlenu) w różnych warunkach i elastycznie dostosowuj insulinoterapię.

3. Miej świadomość zaburzeń funkcji poznawczych i umiejętności oceny swojego stanu na wysokości. Odczuwanie hipoglikemii na większych wysokościach jest gorsze (te same hormony odpowiadają za odczucie hipoglikemii i wysiłek)

4. Przygotuj dodatkowy zapas (insuliny, glukagonu, ratunkowego jedzenia, szybko-wchłanialnych węglowodanów i glukometrów). Noś insulinę w wewnętrznej kieszeni, chroniąc przed mrozem, potem, wilgocią, gorącem i światłem słonecznym (wysokość i ciśnienie ma wpływ)

5. Wizyta u okulisty celem oceny dna oka. Retinopatia cukrzycowa jest względnym przeciwwskazaniem do pobytu na wysokości. Pobyt na wysokości powyżej 5500m n.p.m. zwiększa niebezpieczeństwo krwawień do siatkówki, co może sprzyjać progresji retinopatii cukrzycowej. Istnieje niebezpieczeństwo utraty wzroku, gdy do retinopatii dołożą się efekty niedotlenienia. Dodatkowym zjawiskiem mogącym występować na wysokości u cukrzyków są zaburzenia w odróżnianiu kontrastów. Powoduje to zlewanie się obrazu. Zjawisko to nasila się przy retinopatii.

Kontrola glikemii w górach wysokich

 Na podstawie relacji wspinających się diabetyków oraz badań poziomu HbA1c stwierdzono, iż pobyt na wysokości sprzyja gorszej kontroli poziomu cukru we krwi. Większość, bo 75% epizodów hipoglikemii występowało przez pierwsze dwa dni na wysokości. Powodem zaburzeń i błędów w kontroli glikemii na wysokości może być:

1. wysokość może zwiększać zapotrzebowanie organizmu na glukozę, z powodu wysokich wartości hormonów takich jak kortyzol i hormon wzrostu.

2. wysiłek fizyczny na wysokości jest nieprzewidywalny i zależny np. od pogody (załamanie pogody) czy niezaplanowanych trudności wspinaczkowych. Może dochodzić do nieprawidłowej oceny dotyczącej wielkości wysiłku fizycznego (maksymalny poziom wysiłku tlenowego spada o 1% na każde 100 metrów powyżej 1500m npm).

3. brak przyjmowania odpowiedniej ilości węglowodanów z powodu nieregularnych posiłków. Zauważono częstszą poposiłkową hipoglikemię – prawdopodobnie z powodu dłuższego wchłaniania się węglowodanów na wysokości. Zaleca się redukcję dawki insuliny, opóźnienie podania lub podawanie podczas posiłku.

4. zimno (wychłodzenie) wpływa na zwiększenie wydatku energetycznego w celu utrzymania odpowiedniej temperatury ciała. Jakkolwiek ma to znikomy wpływ na kontrolę glikemii. By ustrzec się przed podawaniem insuliny do oziębionej skóry, co powoduje gorsze wchłanianie, proponuje się bezpieczne podawanie przez ubranie.

5. objawy żołądkowo - jelitowe Ostrej Choroby Górskiej (AMS) sprzyjają hipoglikemii co wymaga regulacji dawki insuliny.

Kwasica ketonowa może zostać spowodowana:

1. niepoprawnym zmniejszeniem dawki lub zaprzestaniem przyjmowania insuliny

2. zmniejszoną ilością przyjmowanych pokarmów; zaburzeniami wchłaniania

3. infekcją lub ciężką chorobą wysokogórską, ciężką Ostrą Chorobą Górską (AMS) z nudnościami i wymiotami

4. odwodnieniem z powodu nie przyjmowania płynów

5. brakiem wiarygodnych odczytów z glukometru, uszkodzeniem insuliny przez w/w czynniki

6. kontynuacją wysiłku fizycznego mimo ketonurii (aceton w moczu doprowadza do kwasicy ketonowej) która jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do wysiłku fizycznego

Konkludując, diabetycy z prawidłową kontrolą glikemii i bez zaburzeń naczyniowych mogą poddawać się dużym wysiłkom, ale powinni być bardziej wyczuleni na zmiany w poziomie glikemii i mleczanów podczas wspinaczki.

Uwaga! Informacje poniżej należy traktować jako punkt wyjścia w przygotowaniach do wspinania wysokogórskiego. Każda osoba musi podejść do problemu indywidualnie najlepiej przy pomocy diabetologa.

data-matched-content-rows-num="3" data-matched-content-columns-num="3"